Autorzy

Zygmunt Balicki

Zygmunt Balicki – (ur. 1858) Jeden z ojców ruchu narodowego, socjolog. Pochodził z Lublina. W 1881 r. był jednym z założycieli Socjalistycznego Stowarzyszenia Lud Polski. Sądzono go i skazano we Lwowie. Po wyjściu z więzienia wyjechał do Szwajcarii, gdzie uzyskał doktorat z prawa. W 1887 r. Balicki założył Związek Młodzieży Polskiej „Zet”, w 1893 r. był jednym z autorów przekształcenia Ligi Polskiej w Ligę Narodową. Na zjeździe LN w Budapeszcie w 1896 r. został członkiem jej pięcioosobowego Komitetu Centralnego. W 1897 r. współtworzył Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne. Następnie był jednym z głównych publicystów wychodzącego w Krakowie „Przeglądu Wszechpolskiego”. Balicki był też jednym z twórców struktur narodowo-demokratycznych w zaborze pruskim. W 1902 r. napisał jedną z najważniejszych broszur programowych ruchu narodowego tego okresu – „Egoizm narodowy wobec etyki”. Poparł politykę Romana Dmowskiego, który wystąpił przeciwko rewolucji 1905 r. W czasie I wojny światowej był jednym z głównych zwolenników tworzenia polskich legionów po stronie rosyjskiej. Balicki zmarł 12 września 1916 r. w Piotrogrodzie.

Zygmunt Balicki

Stanisław Brzozowski

Stanisław Brzozowski (1878-1911) - filozof, pisarz, publicysta, poeta, krytyk teatralny i literacki epoko Młodej Polski. Brzozowski jest przede wszystkim znany jako twórca autorskiej koncepcji filozoficznej bazującej na pracy i twórczości. Brzozowski początkowo związany był z obozem socjalistycznym i myślą marksistowską, z czasem zbliżając się do nacjonalizmu. Odrzucił marksistowską krytykę kościoła i internacjonalizm stawiając w centrum zainteresowań stawiając kwestię narodową. Połączenie socjalistycznych i nacjonalistycznych koncepcji spowodowało wytworzenie oryginalnych koncepcji społecznych i filozoficznych zwanych „nacjonalizmem proletariackim”. Zmarł na gruźlicę, której nabawił się w carskim więzieniu za udział w nielegalnej organizacji oświatowej, w 1911 we Florencji.

Stanisław Brzozowski

Roman Dmowski

Roman Dmowski – (ur. 1864) Najważniejszy ideolog ruchu narodowego i jego najbardziej znany przywódca, mąż stanu. Działalność polityczną rozpoczynał w dobie rusyfikacji i jednocześnie odrodzenia aktywności polskich środowisk politycznych. Od 1887 r. członek Ligi Polskiej, którą w 1893 r. przekształcił w Ligę Narodową. W tym samym roku, za zorganizowanie nielegalnej manifestacji zesłany do Mitawy na Łotwie. W 1903 r. napisał „Myśli nowoczesnego Polaka” – najistotniejszy manifest polskiego nacjonalizmu. W dobie rewolucji 1905 r. zdecydował się wystąpić przeciwko działaniom lewicy. Zapoczątkowało to kurs na współpracę z Rosją, której geopolityczne uzasadnienie dał w książce „Niemcy, Rosja i kwestia polska” z 1908 r. Dmowski był posłem do Dumy Rosyjskiej, gdzie walczył o autonomię dla ziem Królestwa Polskiego. W czasie I wojny światowej opowiedział się po stronie Ententy, przeciw Niemcom. Od 1917 r. stał na czele Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu, był jednym z twórców tzw. Błękitnej Armii. Razem z Ignacym Janem Paderewskim podpisał Traktat Wersalski w imieniu Polski. W kolejnych latach dystansował się od oficjalnej polityki Związku Ludowo-Narodowego. W 1926 r. powrócił do czynnego udziału w polityce, stając na czele Obozu Wielkiej Polski. W ramach OWP, a później Stronnictwa Narodowego Dmowski sprzyjał rosnącemu w siłę młodemu pokoleniu narodowców. Zmarł w 1939 r.

Roman Dmowski

Adam Doboszyński

Adam Doboszyński (1904-1949) - Polityk, pisarz, publicysta. Prezes Związku Akademików Gdańskich „Wisła”, członek Stronnictwa Narodowego i Obozu Wielkiej Polski, organizator związków zawodowych „Praca Polska”. Prekursor i czołowy przedstawiciel polskiego dystrybucjonizmu. Organizator wyprawy myślenickiej w 1936 roku. Weteran wojny polsko-bolszewickiej i II wojny światowej. Po II wojnie światowej powrócił do polski. Został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa i w procesie pokazowym skazany na karę śmierci przez władze komunistyczne, wykonaną 29 sierpnia 1949 roku.

Adam Doboszyński

Ks. Wojciech Gajdus

Wojciech Gajdus (ur. 1907) - ksiądz rzymskokatolicki. Sekretarz Diecezjalnego Katolickiego Stowarzyszenia Młodzieży Męskiej. Redaktor pisma "Młodzież Pomorska". Przed wojną publikował w prasie narodowej i katolickiej. Utrzymywał ścisłe kontakty ze środowiskiem Obozu Narodowo-Radykalnego. Po wybuchu II wojny światowej najpierw pełnił posługę jako kapelan wojskowy. Aresztowany przez Niemców w październiku 1939r., trafia do obozu koncentracyjnego w Stutthofie. Uwolniony zostaje rok później, po interwencji parafian, włącza się w działalność Związku Jaszczurczego i Narodowych Sił Zbrojnych. Prowadzi także kancelarię szefa Wydziału wywiadowczego Pomorskiego Okręgu ZWZ-AK. W trakcie II wojny światowej i po niej członek ścisłego kierownictwa konspiracyjnej Organizacji Polskiej, aż do aresztowania przez Urząd Bezpieczeństwa w kwietniu 1946r.

Tadeusz Gluziński

Tadeusz Gluziński – (ur. 1888) Działacz narodowy, jeden z głównych ideologów narodowego radykalizmu. Pochodził z Krakowa, związany od młodości z endecją, był działaczem Zetu i członkiem Stronnictwa Demokratyczno-Narodowego. Po odzyskaniu niepodległości angażował się w działalność Związku Ludowo-Narodowego. Na początku lat 20. XX wieku opublikował w „Gazecie Warszawskiej” cykl artykułów pt. „Zmierzch liberalizmu”, którego przesłanie zwiastowało radykalne poglądy późniejszych „młodych”. W kwietniu 1934 r. Gluziński był jednym z sygnatariuszy deklaracji Obozu Narodowo-Radykalnego. Został członkiem Wydziału Wykonawczego Komitetu Organizacyjnego ONR. Po delegalizacji ruchu aresztowany. Później Gluziński był jednym z przywódców Obozu Narodowo-Radykalnego ABC i głównym ideologiem środowiska. W 1937 r. bezskutecznie działał na rzecz współpracy zwaśnionych odłamów ruchu narodowego: ONR-ABC, Ruchu Narodowo-Radykalnego i „młodych” Stronnictwa Narodowego. W czasie II wojny światowej działał w konspiracyjnej Grupie „Szańca”. Zmarł 7 lutego 1940 r., na skutek choroby, której nabawił się podczas przekraczania granicy ze Słowacją, w drodze na Węgry. Miał wówczas nawiązać kontakty z władzami polskimi na emigracji.

Tadeusz Gluziński

Stanisław Głąbiński

Stanisław Głąbiński (1862-1941) - Stanisław Głąbiński (1862-1941) – prawnik, polityk i publicysta, profesor ekonomii politycznej na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. Był członkiem Centralnego Komitetu Narodowego, członkiem Naczelnego Komitetu Narodowego, ministrem spraw zagranicznych w rządzie Józefa Świeżyńskiego, nadkomisarzem krakowskiej Polskiej Komisji Likwidacyjnej i lwowskiej Komisji Rządowej. Po wojnie kilkukrotny poseł na sejm oraz senator, sprawował także funkcję wicepremiera oraz ministra wyznań religijnych i oświecenia publicznego.

Stanisław Głąbiński

Stanisław Grabski

Stanisław Grabski (1871-1949) – Polityk i profesor ekonomii. Początkowo zaangażowany w ruch socjalistyczny, był współzałożycielem PPS. Od 1902 związany z obozem narodowym. O 1905 członek Ligii Narodowej, od 1907 wiceprezes Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego w Galicji. W czasie I wojny światowej członek Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu. Był członkiem polskiej delegacji na rokowaniach w Mińsku i Rydze, zakończonych traktatem ryskim, oraz głównym autorem międzywojennej granicy wschodniej. W latach 1919-1927 poseł na Sejm z listy Związku Ludowo-Narodowego, a w roku 1923 oraz latach 1925-1926 Minister wyznań religijnych i oświecenia publicznego. Był autorem ustawy regulujących kwestię szkolnictwa dla mniejszości narodowych (tzw. Lex Grabski). Po przewrocie majowym wycofał się z polityki i zajął pracą naukową. Był profesorem ekonomii na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie (gdzie otrzymał tytuł doktora honoris causa), Akademii Rolniczej w Dublanach oraz Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie II wojny światowej aresztowany i więziony przez NKWD, uwolniony w ramach układu Sikorski-Majski wyjechał do Londynu, gdzie w latach 1942-1942 był przewodniczącym Rady Narodowej RP.  Poparł powstanie Tymczasowego Rządu Jedności Narodowej i wrócił do kraju wraz z Stanisławem Mikołajczykiem. Był wiceprezesem Krajowej Rady Narodowej w latach 1945-1947. Po sfałszowanych wyborach do Sejmu Ustawodawczego wycofał się ponownie z życia politycznego i objął katedrę ustrojów społecznych na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Prywatnie był bratem Władysława Grabskiego - dwukrotnego premiera Polski.

Stanisław Grabski

Władysław Grabski

Władysław Grabski (1874-1938) – Ekonomista, historyk, minister skarbu oraz dwukrotny premier II Rzeczypospolitej. Absolwent Instytutu Nauk Politycznych w Paryżu oraz studiów historycznych i ekonomicznych na Sorbonie. Początkowo związany z ruchem socjalistycznym, od 1905 członek Ligii Narodowej. W latach 1905-1912 z jej ramienia był posłem do Domu Państwowej, był członkiem Komitetu Narodowego Polskiego, wiceprezesem Centralnego Komitetu Obywatelskiego w Warszawie, prezesem Centralnego Komitetu Obywatelskiego Królestwa Polskiego. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości był ministrem rolnictwa i dóbr koronnych (1918), trzykrotnie ministrem skarbu (1919-1920, 1923, 1923-1925) oraz dwukrotnie premierem rządu RP (1920, 1923-25), był także delegatem pełnomocnych do spraw ekonomicznych Polski na konferencji pokojowej w Paryżu. Znany głównie jako autor szeregu reform gospodarczych w okresie swoich rządów (m.in. reforma walutowa w 1924 czy powołanie Banku Polskiego). Po zamachu majowym poświęcił się pracy naukowej w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. Był autorem ponad 150 prac z zakresu ekonomii, bankowości, nauk politycznych, agronomii, historii i socjologii. W życiu prywatnym brat Stanisława Grabskiego. Zmarł 1 marca 1938 w Warszawie na raka jamy brzusznej.

Władysław Grabski

Stanisław Haller

Stanisław Haller – (ur. 1872) Generał Dywizji Wojska Polskiego. Od 1894 r. służył w wojsku austriackim. W czasie I wojny światowej był szefem sztabu Twierdzy Kraków, a od 1916 r. służył na froncie włoskim. W listopadzie 1918 r. został szefem Sztabu Dowództwa Okręgu Generalnego „Kraków”, a w 1919 r. Haller Sztabu Generalnego Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, dowodząc 13 Dywizją Piechoty, Grupą Operacyjną i 6 Armią. Przyczynił się do wyparcia Armii Konnej Budionnego za Bug. Był członkiem Rady Wojennej, a w latach 1923-1925 ponownie szefem Sztabu Generalnego. W maju 1926 r. walczył po stronie rządu, przeciwko oddziałom Józefa Piłsudskiego. Sympatyzował z endecją i działał w Akcji Katolickiej. W czasie wojny obronnej 1939 r. oddał się do dyspozycji naczelnego wodza, ale jego deklaracja pozostała bez odpowiedzi. Po wkroczeniu Armii Czerwonej, został aresztowany. Przebywał w obozie w Starobielsku. Zamordowano go w kwietniu 1940 r. w zbrodni katyńskiej. Dwukrotnie został odznaczony Orderem Virtuti Militari. Był kuzynem gen. Józefa Hallera.

Stanisław Haller

Maksymilian Maria Kolbe

Maksymilian Maria Kolbe (właściwie Rajmund Kolbe) (ur. 1894) - polski franciszkanin, ksiądz, misjonarz, męczennik. Rajmund Kolbe rozpoczął naukę w seminarium franciszkańskim we Lwowie w 1907 roku, będąc w nowicjacie przyjął imię Maksymilian, przyjmując śluby wieczyste w 1914 roku przyjął imię Maria. Uzyskał doktorat z filozofii oraz teologii. Świecenia kapłańskie przyjął w 1918 roku. O. Kolbe znany był głównie z działalności wydawniczej i misyjnej. O 1922 roku wydawał miesięcznik a następnie tygodnik "Rycerz Niepokalanej", który przed wojną osiągał nakład miliona egzemplarzy. W 1927 roku założył w Niepokalanowie klasztor franciszkanów, które wkrótce zostanie największym klasztorem na świecie (762 osoby w 1939 roku). W Niepokalanowie Maksymilian wydawał poza "Rycerzem Niepokalanej", m.in. "Mały Dziennik", "Rycerzyk Niepokalanej", "Mały Rycerzyk Niepokalanej", "Biuletyn Misyjny" a od 1937 roku prowadził radiostację. W latach 1930-1935 prowadził działalność misyjną w Chinach i Japonii, której efektem było powstanie klasztoru franciszkańskiego w Nagasaki. 19 września 1939 został aresztowany przez Niemców, trafił do obozu koncentracyjnego w Oświęcimiu, gdzie zmarł śmiercią męczeńską 14 sierpnia 1941 roku ofiarując swoje życie za współwięźnia. Uznanym świętym Kościoła Katolickiego w 1982.

Maksymilian Maria Kolbe

Feliks Koneczny

Feliks Koneczny (1862-1949) – polski historyk, historiozof, bibliotekarz, krytyk teatralny i publicysta. W 1888 roku uzyskał doktorat historii na Uniwersytecie Jagiellońskim. Początkowo specjalizował się w historii Europy Środkowej i Wschodniej. Był redaktorem naczelnym pisma „Świat Słowiański”, współpracował także z pismami takimi jak „Głos Narodu”, „Świat” czy „Myśl Narodowa”. Od 1917 roku prowadził prace nad stosunkiem Polski do Europy, które w czasem przerodziły się w historiozoficzne badania nad autorską koncepcją cywilizacji. Ukoronowaniem rozważań historiozoficznych Konecznego była wydana w 1935 książka „O wielości cywilizacji”. Po II wojnie światowej nie został dopuszczony do działalności akademickiej, a publikowanie Konecznego było zabronione przez cenzurę.

Feliks Koneczny

Jan Korolec

Jan Korolec - (ur. 1902) prawnik, polityk, publicysta. Działał w Młodzieży Wszechpolskiej i w Obozie Wielkiej Polski. Od 1934 roku członek Obozu Narodowo-Radykalnego, a po jego rozpadzie jeden z głównych ideologów ONR "ABC". Publikował w najważniejszych pismach ruchu: "Nowym Ładzie", "ABC" i "Prosto z Mostu". Był redaktorem naczelnym pisma "ABC". Aresztowany przez Niemców w 1940, najpierw więziony na Pawiaku, następie zesłany do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz, gdzie zginął 30 lipca 1941 roku.

Wojciech Kwasieborski

Wojciech Kwasieborski – (ur. 1914) Był jednym z głównych ideologów polskiego narodowego radykalizmu. Działał w Związku Akademickim Młodzież Wszechpolska i Ruchu Młodych Obozu Wielkiej Polski. Od kwietnia 1934 r. był członkiem Obozu Narodowo-Radykalnego, a po jego delegalizacji zasilił szeregi Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”. Aż do 1939 r. był jednym z najbliższych współpracowników Bolesława Piaseckiego, członkiem kierownictwa organizacji i jednym z twórców ideologii organizacji. W tych latach był redaktorem naczelnym pism RNR: „Akademika Polskiego”, „Falangi” i „Przełomu”. Był też autorem m.in. broszury „Podstawy narodowego poglądu na świat” (1937). W lecie 1939 r. Kwasieborski opuścił szeregi RNR. We wrześniu 1939 r. służył w Obronie Przeciwlotniczej. Po upadku państwa polskiego nawiązał współpracę z konspiracyjnymi strukturami Stronnictwa Narodowego. Aresztowany przez Gestapo, został zwolniony w kwietniu 1940 r. Zaangażowany w konspirację (według niektórych źródeł, w działalność Konfederacji Narodu Piaseckiego) został ponownie pojmany przez Niemców. Rozstrzelano go 21 czerwca 1941 r. w Palmirach, w ramach akcji eksterminacji polskiej elity.

Wojciech Kwasieborski

Jan Mosdorf

Jan Mosdorf – (ur. 1904) Doktor filozofii i działacz narodowy. Z ruchem narodowym związał się w czasie nauki w gimnazjum. W trakcie studiów działał w Związku Akademickim Młodzież Wszechpolska, którego w 1928 r. został prezesem. Członek Obozu Wielkiej Polski, w latach 1932-1933 przewodził Ruchowi Młodych OWP. Po delegalizacji organizacji stał na czele Sekcji Młodych Stronnictwa Narodowego. Mosdorf był również przywódcą powołanego 14 kwietnia 1934 r. Obozu Narodowo-Radykalnego. Po tym jak władze zdelegalizowały ONR, Mosdorf ukrywał się przed zesłaniem do obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej. W późniejszych latach nie uczestniczył w działalności obu odłamów ONR, poświęcając się publicystyce politycznej i filozofii (uczestniczył w seminariach prof. Władysława Tatarkiewicza). Regularnie publikował swoje artykuły m.in. na łamach „Prosto z Mostu”. W 1938 r. wydał głośną książkę „Wczoraj i jutro”. Po wybuchu II wojny światowej zaangażował się w prace konspiracyjnego SN. W czerwcu 1940 r. aresztowało go Gestapo. Został uwięziony na Pawiaku, a następnie w obozie Auschwitz-Birkenau, gdzie był jednym z animatorów konspiracji. Mosdorf został zamordowany 11 października 1943 roku, za pomoc żydowskim więźniom obozu.

Jan Mosdorf

Jan Gwalbert Pawlikowski

Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939) - Polski profesor ekonomii, encyklopedysta, publicysta, historyk literatury, taternik. Najbardziej znany jako jeden z pionierów ochrony przyrody w Polsce. Jako członek Towarzystwa Tatrzańskiego aktywnie działał na rzecz utworzenia na terenie Tatr parku narodowego oraz stworzył i ujednolicił nazewnictwo tatrzańskie, obowiązujące do dziś, a stworzone przez niego programy taternickie były następnie adaptowane przez Niemiecko-Austriacki Związek Alpejski oraz Unię Alpejską. Był założycielem i redaktorem poświęconego Tatrom czasopisma  „Wierchy” oraz współautorem wydanej przez Macierz Polską w 1898 roku Encyklopedii. Od 1902 roku był członkiem Ligii Narodowej (od 1905 roku jako członek Komitetu Centralnego Ligii), w 1904 roku współorganizował Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne w Galicji, którego był prezesem w latach 1906-1915. Od 1919 członek Rady Naczelnej Związku Ludowo-Narodowego.

Jan Gwalbert Pawlikowski

Bolesław Piasecki

Bolesław Piasecki (1915-1979) - Na studiach był kierownikiem Oddziału Akademickiego Obozu Wielkiej Polski. Był jednym z założycieli powstałego w 1934 roku obozu Narodowo-Radykalnego a po jego rozłamie, przywódcą Ruchu Narodowo-Radykalnego "Falanga". W czasie wojny brał udział w kampanii wrześniowej. Był jednym z głównych założycieli konspiracyjnej Konfederacji Narodu oraz dowódcą Uderzeniowych Batalionów Kadrowych, później zaś II batalionu 77 Pułku Piechoty AK. Po wojnie współtowarzyszył i kierował sankcjonujące władzę komunistyczną katolickie środowisko skupione pierwotnie wokół tygodnika "Dziś i Jutro", przekształcone w 1947 w Stowarzyszenie "Pax". W latach 1971-1979 członek Rady Państwa.

Bolesław Piasecki

Stanisław Piasecki

Stanisław Piasecki (ur. 1900) - Znany przed wszystkim jako założyciel i redaktor naczelny przedwojennego tygodnika literacko-artystycznego "Prosto z Mostu". Pismo powstałe jako narodowa alternatywa dla liberalnych "Wiadomości Literackich", szybko stało się jednym z wiodących pism o tematyce kulturalnej w Polsce. Na łamach "Prosto z mostu" publikowali m.in. Jan Dobraczyński, Jerzy Kisielewski, Bolesław Miciński, Jerzy Andrzejewski, Konstanty Ildefons Gałczyński, Karol Irzykowski, Jerzy Waldorff czy Tytus Czyżewski. W czasie wojny redagował konspiracyjne pismo "Walka" za co został aresztowany przez Gestapo i zamordowany w zbiorowej egzekucji w Puszczy Kampinoskiej 12 czerwca 1941r.

Stanisław Piasecki

Jan Ludwik Popławski

Jan Ludwik Popławski – (ur. 1854) Jeden z twórców ruchu narodowego i jego ideologii. W młodości działacz patriotycznych organizacji Konfederacja Narodu Polskiego i Związek Synów Ojczyzny. Za udział w tej drugiej, w 1878 r. aresztowany przez Rosjan. Zwolniono go w 1882 r. W 1886 r. był jednym z założycieli tygodnika „Głos”, w którym formowała się wczesna myśl narodowo-demokratyczna. W 1893 r., razem z Romanem Dmowskim i Zygmuntem Balickim dokonał przekształcenia Ligi Polskiej w Ligę Narodową. Rok później, za udział w manifestacji w setną rocznicę wybuchu insurekcji kościuszkowskiej w Warszawie, Popławski został ponownie aresztowany i uwięziony w cytadeli. Po wyjściu z niej, wyjechał do Lwowa, gdzie razem z Dmowskim wydawał „Przegląd Wszechpolski”. Popławski był jednym z liderów Stronnictwa Narodowo-Demokratycznego. Na przełomie wieków redagował także przeznaczony dla chłopów miesięcznik „Polak”, mający duży udział w uświadamianiu narodowym ludu. Zmarł na nowotwór gardła 12 marca 1908 r. w Warszawie.

Jan Ludwik Popławski

Marian Reutt

Marian Reutt (ur. 1907 – prawdopodobnie 1945) był jednym z czołowych działaczy Ruchu Narodowo-Radykalnego „Falanga”. Publikował m.in. na łamach: „Ruchu Młodych”, „Akademika Polskiego”, „Pro Christo”, „Sztafety”, „Falangi”, „Przełomu”, „Ruchu Gospodarczego”. Był tłumaczem na język polski dzieł Mikołaja Bierdiajewa („Problem komunizmu”, „Nowe Średniowiecze”). Brał udział w powstaniu programów Obozu Narodowo-Radykalnego i Ruchu Narodowo-Radykalnego "Falanga". Pełnił funkcję kierownika Wydziału Propagandy Ruchu Narodowo-Radykalnego oraz był członkiem kierownictwa powstałego w marcu tego roku Komitetu Porozumienia Organizacji Narodowo-Radykalnych.. W czasie wojny działał w Konfederacji Narodu.

Roman Rybarski

Roman Rybarski – (ur. 1887) Ekonomista i działacz ruchu narodowego, jeden z głównych ideologów frakcji „starych” w ramach endecji. W trakcie studiów na Uniwersytecie Jagiellońskim rozpoczął działalność w Związku Młodzieży Polskiej „Zet”. W 1910 r. stał się również członkiem Ligi Narodowej. W pierwszych latach II RP pełnił szereg funkcji w resortach gospodarczych. Później poświęcił się pracy naukowej na Politechnice Warszawskiej i Uniwersytecie Warszawskim, by w latach 1923-1924 powrócić do współpracy z rządem, tym razem Władysława Grabskiego. Po 1926 r. wszedł w skład władz Obozu Wielkiej Polski. W latach 1928-1935 był posłem Stronnictwa Narodowego na Sejm i prezesem klubu parlamentarnego partii. Po wybuchu II wojny światowej Rybarski był zaangażowany w konspirację. W maju 1941 r. aresztowało go Gestapo. Został uwięziony na Pawiaku, a następnie wywieziony do obozu Auschwitz, gdzie również brał udział w organizacji konspiracji. Zmarł w obozie, w marcu 1942 r., według różnych źródeł, z powodu choroby lub rozstrzelany.

Roman Rybarski

Henryk Sienkiewicz

Henryk Sienkiewicz (ur. 1846) - polski nowelista, powieściopisarz, podróżnik i publicysta, laureat literackiej Nagrody Nobla w 1905 roku, jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy przełomu XIX i XX wieku. Autor znany głównie z powieści takich jak Ogniem i mieczem, Potop, Pan Wołodyjowski, Quo vadis, Krzyżacy czy W pustyni i w puszczy, zajmował się także dziennikarstwem i publicystyką społeczno-polityczną. Związany był z narodową demokracją - w okresie zaborów Sienkiewcz współpracował z Ligą Narodową, był przewodniczącym komitetu wyborczego Narodowej Demokracji do Dumy w 1906 roku. W czasie I wojny światowej współtworzył wraz z Ignacym Paderewskim Polski Komitet Narodowy w Szwajcarii oraz Szwajcarski Komitet Generalny Pomocy Ofiarom Wojny w Polsce. Osobista znajomość z Romanem Dmowskim miała wpływ na powstanie powieści Wiry.

Henryk Sienkiewicz

Andrzej Trzebiński

Andrzej Trzebiński (1922-1943) - poeta pokolenia Kolumbów, dramaturg, krytyk literacki i publicysta. Studiował polonistykę na podziemnym Uniwersytecie Warszawskim. Na przełomie 1941 i 1942 roku razem ze swoim przyjacielem, Wacławem Bojarskim, powołał do życia pismo literackie Sztuka i Naród, przy którym działali także Tadeusz Gajcy i Zdzisław Stroiński. Było ono powiązane ze środowiskiem Konfederacji Narodu, wywodzącej się z przedwojennego ONR „Falanga”. Mottem pisma stały się sparafrazowane słowa Norwida z Promethidiona: Artysta jest organizatorem wyobraźni narodowej. Trzebiński został trzecim redaktorem naczelnym pisma po śmierci Bojarskiego w czerwcu 1943 r. Ostatnie miesiące życia, oprócz redagowania SiN-u, poświęcał budowaniu Ruchu Kulturowego, który miał stać się płaszczyzną współdziałania artystów i ludzi kultury różnych orientacji ideowych. Na początku listopada 1943 r. został aresztowany. 12 listopada rozstrzelano go wraz z 30 innymi osobami przy ulicy Nowy Świat w Warszawie. Według jednej z wersji wydarzeń w chwili egzekucji miał zagipsowane usta.

Andrzej Trzebiński

Zygmunt Wasilewski

Zygmunt Wasilewski – (ur. 1865) Związany był z Narodową Demokracją od samych jej początków. W 1887 był członkiem założonego przez Zygmunta Balickiego Związku Młodzieży Polskiej „ZET”, a od 1889 Ligi Narodowej. W latach 1892-1894, wraz ze Stefanem Żeromskim był bibliotekarzem Muzeum Polskiego w Rapperswilu. W latach 1899-1901 redaktor naczelny „Głosu”, 1902-1915 „Słowa Polskiego”, 1915-1917 „Sprawy Polskiej”, w 1918 roku „Przeglądu Polskiego”, 1918-1925 „Gazety Warszawskiej”, w końcu w latach 1925-1939 „Myśli Narodowej”. Był członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego, w latach 1930-1935 senator II RP z ramienia Stronnictwa Narodowego. Poza pracą publicystyczną i ideologiczną zajmował się także etnografią, działalnością edukacyjno-wychowaczą, a chyba przede wszystkim zasłynął jako wybitny krytyk literacki.

Zygmunt Wasilewski

Bohdan Wasiutyński

Bohdan Wasiutyński – (ur. w 1882) Prawnik i polityk ruchu narodowego. Studiował prawo w Warszawie, w Berlinie i w Monachium. W 1904 r. został kandydatem nauk prawnych Uniwersytetu Warszawskiego. Wasiutyński był członkiem Ligi Narodowej i redaktorem pism „Przegląd Narodowy”, „Sprawa Polska”, „Dziennik Polski”. Aktywnie działał w powstałym w 1914 r. Komitecie Narodowym Polskim, współorganizował Radę Polską Zjednoczenia Międzypartyjnego, działającą na rzecz orientacji prorosyjskiej. Po zakończeniu I wojny światowej Wasiutyński był od 1921 r. profesorem prawa administracyjnego Uniwersytetu w Poznaniu , a od 1924 r. Uniwersytetu Warszawskiego. Od 1928 do 1935 r. był senatorem z ramienia Stronnictwa Narodowego. Zmarł 29 grudnia 1940 r. w Warszawie. Bohdan Wasiutyński był też ojcem Wojciecha– wybitnego działacza Ruchu Narodowo-Radykalnego i Stronnictwa Narodowego.

Bohdan Wasiutyński

Wojciech Wasiutyński

Wojciech Wasiutyński – (ur. w 1910) Prawnik, publicysta działacz narodowo-katolicki. Był synem Bohdana Wasiutyńskiego. Był działaczem Obozu Wielkiej Polski i Korporacji Akademickiej "Aquilonia". Był jednym z głównych autorów deklaracji założycielskiej Obozu Narodowo-Radykalnego później zaś programu Ruchu Narodowo-Radykalnego "Falanga". Był redaktorem pism takich jak "Akademik Polski", "Prosto z Mostu", "Ruch Młodych", "Jutro", "Falanga" czy nielegalnej "Sztafety". W czasie wojny przedostał się za zachód i był członkiem komitetu Politycznego Stronnictwa Narodowego, angażował się w działalność konspiracyjną we Francji, potem służył w wojsku (1 Dywizja Pancerna), działał w polskim MSZ i redagował "Myśl Polską". Po wojnie osiadł na emigracji, najpierw w Wielkiej Brytanii, potem zaś w USA. W Nowym Jorku założył Instytut Romana Dmowskiego. Współpracował z Radiem "Wolna Europa" i emigracyjnymi pismami takimi jak "Życie", "Wiadomości" czy "Dziennik Polski". Był prezesem Związku Dziennikarzy Polskich i sekretarzem Akcji Katolickiej. 

Wojciech Wasiutyński